1. Op 12 augustus 1978 schrijft Susan Sontag in haar dagboek: ???To be older: to find everyone else pathetic.??? Het is een losstaande notitie, een aforisme zonder inleiding of toelichting. Ook de twaalf andere aantekeningen die ze op deze zaterdag neerschreef, verzachten of verklaren een dergelijke definitie van ouderdom niet.

2. Volgens Van Dale Engels-Nederlands betekent pathetic: pathetisch, gevoelvol, aandoenlijk, roerend, deerniswekkend; zielig, (hopeloos) ontoereikend, erbarmelijk, jammerlijk; waardeloos, oninteressant. Bij de laatste betekenis wordt als voorbeeld gegeven: ???pathetic people: vervelende mensen???. De oorsprong van het woord, volgens de Oxford English Dictionary: ???late 16th century (in the sense ???affecting the emotions???): via late Latin from Greek pathetikos ???sensitive???, based on pathos, ???suffering???.???

3. Waarom en wanneer gaat iemand zo ver om alle andere mensen ???pathetisch??? te vinden? In de zomer van 1978 is Sontag 45 jaar oud. In het begin van datzelfde jaar heeft ze de National Book Critics Circle Award gekregen voor On Photography; in juni is Illness as Metaphor gepubliceerd, haar boek over kanker (waarmee ze werd gediagnosticeerd in 1975 en waarvan ze pas in 1979 zou genezen); in november 1978 volgt haar verhalenbundel I, etcetera. Het is mogelijk dat de bewering niet op haarzelf sloeg, dat Sontag zichzelf te jong vond voor totale misantropie. Zelfs in dat geval lijkt deze bevinding in tegenspraak met haar leven op dat moment: ze is als schrijver succesvol, gelauwerd en productief. Kun je de mensheid pas afwijzen vanuit ongenoegen, jaloezie, ontevredenheid en depressie? Mensen zijn vooral (en en masse) oninteressant en zielig wanneer ze niets meer voor je kunnen betekenen ??? wanneer je, met andere woorden, teleurgesteld onder ogen moet zien dat ze de vele verlangens die je op hen hebt geprojecteerd niet vervullen en dat vermoedelijk nooit zullen doen. Het staat iedereen op ???een zekere leeftijd??? te wachten: grote verwachtingen draaien op niets uit; dromen worden verijdeld; het leven smaakt bitter en het is fundamenteel onbevredigend en de anderen zullen jouw en hun eigen ellende alleen vergroten. Of is ontevredenheid geen vereiste voor een afwijzing van alle anderen? Is het mogelijk: mensen zonder uitzondering pathetic vinden, en toch gelukkig zijn?

Het vervolg van deze tekst leest u in de papieren versie van DW B 2014 2.