Wij allen vermoordden hem daar op de stoep voor de winkels, samen pletten we het leven uit hem, terwijl hij op hulp lag te wachten. Dat is hoe ik het zie, en omdat ik het dichtstbij was, omdat het mijn lippen, mijn knie, mijn onderarm waren, moet je het zien op de manier waarop ik het zie . . . . Ik was degene die jullie dwongen hem te kussen terwijl hij vlak onder me doodging, en ik was degene die hem kuste, hoewel ik geen keus had. Wij allen hadden een keus en geen keus die ochtend. Die oude, schril gillende vrouw probeerde zich terug te trekken in de menigte, zij maakte de hele tijd keuzes . . . . . Diegenen achteraan, die ik niet zag maar wel voelde ??? zij waren net zo schuldig. Ik koos om op handen en voeten boven op zijn ademende lichaam te kruipen, terwijl de man met de leren aktetas wankelend over me heen leunde, ???Kalm aan??? zei . . . Ik zag bloemen in cellofaan die toebehoorden aan de vrouw in de rode jas. Niemand van ons apart wilde hem dood hebben, als mensen moordden we niet, noch wilden we moorden, thuis waren we een tijdje overstuur want als burgers wilden we geen kwaad doen . . . Dat weet ik zeker omdat het een gewone dinsdagochtend op de hoofdstraat was. De stoep was bevolkt met winkelend publiek dat gewone dingen deed ??? dat is juist de verschrikking ervan ??? in het winkelcentrum van een kleine Engelse stad, goedemorgenmensen die boodschappen deden, blikken soep, bolletjes touw, een ochtend die je tegen de middag vergeten zou kunnen zijn. Maar een openbare lynchpartij . . . want dat was het toen de muur zich om me sloot, en toen om me heen knie??n knikten wist ik dat er een wil was, niet de som van de afzonderlijke delen . . . . Er was het geduw, er waren de mensen die terugdeinsden, het geroep, er was het gegil van die oude dame, en de bloemen in cellofaan, een gevolg dat niemands bedoeling was, een oorzaak waar geen individu schuldig aan was. Het moment had een geheel eigen richting, maar er kan geen richting zonder mensen zijn, en wij waren de winkelaars, lynchers, martelaars, voorbijgangers . . . mijn lippen waren op z???n mond geperst en mijn knie was in z???n kruis gewrongen. Toen ik hem voor het eerst opmerkte leefde hij nog, maar nadat ik opstond, nadat ze de mensen hadden weggetrokken, was hij dood en lieve hemel . . . . Het moet iets betekend hebben, er moet iets achter dat alles gezeten hebben. Hoe kun je een man kussen, wurgen, en castreren en beweren dat het per ongeluk was gegaan? Er zijn altijd oorzaken, en oorzaken van oorzaken, in elkaar geschoven als matroesjkapoppetjes. Daarom vraag ik me af wie bij een lynchpartij, bij een collectieve moord, de schuldige is? Niemand en iedereen? Ik sloeg die oude vrouw. Dat geef ik wel toe en doe daarvoor met me wat je wilt, maar aan die moord waren we allemaal schuldig. Met al m???n resterende kracht raakte ik haar met m???n dichtgeklemde vuist recht in d???r gezicht . . . . Ik kan niet zeggen dat ik haar niet voor d???r kop wilde meppen, want wat mij betreft gebeurde er het volgende: toen ik van die dode vent opstond, ophield de dode lucht uit z???n longen te kussen, werd mij de wandaad al toegedicht, en bij de rest heerste het vernietigende idee van klaar-is-Kees, we kloppen het stof van onze pakken af, strijken onze haren weer achterover, wandelen terug naar onze voormalige doelen, controleren onze boodschappenlijstjes en horloges om deze kronkel in deze ochtend recht te zetten, in praatgroepen bedenken we een geschikte versie van de moord voor de mensen thuis . . . . Dat alles, en staande in de hoofdstraat van ons lieve Engelse stadje, voor de winkels bij de kruising, met in mijn onderlip de tandafdruk van de stervende man, de man wiens tanden we koud maakten, dat alles, en de bij mijn voeten rondscharrelende oude vrouw die zeurde: ???Ik ben de sluiting van mijn handtas kwijt??? . . . dus sloeg ik haar en in no time was ze gevloerd, dat kan ik je wel zeggen, en ik had er geen moment spijt van.


VERANTWOORDING
De vertaler dankt Ian McEwan voor het verstrekken van de auteursrechten. McEwans Nederlandse uitgever, Jaco Groot (De Harmonie), wordt bedankt voor zijn medewerking, en Peter van der Zwaag voor zijn commentaar tijdens het vertaalproces.

?? Ian McEwan, 1975; vertaling Bas Groes, 2011. Het verhaal verscheen oorspronkelijk in het Engels als ???Intersection??? in Tri-Quarterly, nummer 34, herfst 1975, pp. 63-86.

Lees meer in De wederkerigheid van woorden.