Op deze pagina's is het archief van DW B terug te vinden. Voor de actuele website ga naar: http://www.dwb.be

Revanches van een oude man. Over americana en de geschiedenis van links in de Verenigde Staten en hun muziek

Verschenen in: Mijn Amerika


       An ideal with only theoretical beauty is a bit of social algebra. We are all tempted to drift
       off into such algebra whenever we discuss social affairs. Accustomed as we are in
       mathematics to arrive at exact proof by the elimination of concrete realities, we almost
       instinctively adopt the same method in dealing with human affairs. But even in algebra
       a formula is true only according to what its letters represent. We say complacently x + y =
       z. But if x = a Bolshevist and y = a capitalist, how shall we describe z?
       Shailer Mathews, The validity of American ideals

       Communism is twentieth century Americanism.
       Earl Browder

Die avond zit ik voor mijn televisie. Het is zondag en winter. Ook in Washington. Iedereen heeft kippenvel en/of draagt thermisch ondergoed. De president ademt warme wolkjes in de barre winterkoude. Een half miljoen Amerikanen staat voor hem, onder de twee kilometer lange rij kale bomen tussen Capitol Hill en het Lincoln Memorial. Voor elkaar en voor het vaderland.
       Die avond kijkt iedereen naar het Westen. Naar de marmeren ogen van Abraham Lincoln bij een ondergaande zon. Naar sterren gehuld in hun warmste kleren. Naar mijn of zijn televisiescherm. Ze zijn er allemaal: celebrity diplomats, left-wing Hollywoodsterren, rode rednecks, groene zwarten, ja, zelfs oude folkzangers zijn van stal gehaald om de wedergeboorte van Hope & History te vieren.

Aan de andere kant van hetzelfde continent, ergens aan de rand van de voormalige hippiewijk van San Francisco, ben ik ruim twee maanden voordien op weg naar de oude man. Vlak bij mijn plek van bestemming wordt me gevraagd of ik deel van diezelfde hoop en geschiedenis wil zijn. Een openingszin waarin zo???n oprechte combinatie van marketing, ideologie en emotie zit vervat, daar kunnen onze partijmilitanten nog wat van opsteken. Sure, zeg ik in mijn beste Californisch. Wie heeft geen vuistvol dollars veil voor een persoonlijk aandeel in de vereniging met winstoogmerk genaamd Hope & History?
       Terwijl mijn linkerhand in mijn broekzak naar wat geld zoekt, houdt mijn rechter de pen tegen het blad waar mijn naam en adres moeten komen. Net niet houdt het campagnemeisje mijn hand vast. Net wel houdt ze diezelfde hand op het laatste moment tegen. Toeristen, illegalen en andere mensensoorten zonder een nationaal nummer mogen niet doneren. Daar gaat mijn persoonlijke aandeel in een hoopvolle geschiedenis.

Het huis van de oude man. Bij wijze van kennismaking delen we het leed over wat was, de agitatie over wat komt. Of er een verschil is tussen deze en gene presidentskandidaat, qua visie op het economische systeem? De oude man zit in zijn stoel. Zijn vuist steunt zijn linkerslaap, de leuning zijn elleboog. Het duurt even voor de vraag tot hem doordringt. De nakende gebeurtenissen worden dan wel al weken zenuwachtig gevolgd in zijn huiskamer, deze vraag roert elders, ver weg in zijn geheugen.
       ???They are both capitalists???, mompelt hij na een tijdje. Het klinkt als de sombere variant van ???It???s the economy, stupid???. Alsof er ook andere systemen kunnen bestaan, hebben bestaan. Systemen die zowat iedereen behalve de oude man vergeten is. De herinnering eraan komt af en toe naar boven. In een nostalgische bui. Op plekken waar consumptie verschilt van geluk. Bij zijn kleinkind dat zijn huis kwijt is door de vastgoedcrisis, zijn job door de financi??le crisis. Bij oude platen van Woody Guthrie, The Almanac Singers of The Weavers. Liedjes die hij binnensmonds hard meezingt, maar hem ook doen treuren over het soevereine van hebzucht. ???Which side are you on????
       Of er dan geen hoop is, vraagt het campagnemeisje in mij. Nu alles genationaliseerd is, banken in het bezit van de gemeenschap zijn. Duidt dat dan niet op een kentering, wie weet, een eerste stap in een andere richting? De oude man kijkt nauwelijks op. De stoffen bekleding van zijn stoel glanst versleten, zijn slapen ogen grijs, zijn blik is glazig en droog.


Lees meer in Mijn Amerika.