Beste lezers,

Kom, laten we verdwalen. Brussel is ons labyrint, het lichaam onze leidraad.

Brussel, u weet wel, die hoofdstad die tegelijk een gewest is, die verkeersknoop die ook een van de mooiste bossen van het land herbergt, die mengeling van plaveisels, tunnels en modernistische probeersels. Deze stad valt niet te reduceren tot een verzameling straten en gebouwen, tot koninklijke parken, art nouveau en militair defil??. Brussel is veel meer. De stad is ongrijpbaar. Zij is bijvoorbeeld ook een oneindige reeks telkens weer andere lijfelijke ervaringen.

In zijn boek Flesh and Stone: The Body and the City in Western Civilization betreurt de Amerikaanse socioloog Richard Sennett dat hedendaagse steden het lichaam zo vaak vergeten. Ze lijken hun inwoners liever te herleiden tot bloedeloze, eendimensionale categorie??n: consumenten, pendelaars, tweeverdieners, jongeren, daklozen of desnoods migranten. De auteurs van deze DW B laten zich niet indammen door deze labels. Ze vertellen over de vele complexe manieren waarop ieder????n de stad waarneemt en aanvoelt. Net als alle andere inwoners zijn deze schrijvers deel van de stad, elk met hun eigen unieke lichaam. Ze lopen langs plekken die hen inspireren of aan het schrijven zetten. Plekken waar ze liefde, verwarring, plezier of pijn voelen. Want voor hen zijn juist die vele verscheidene ervaringen de essentie van Brussel: de kus in Ter Kameren, de kuiten die zich opspannen op de stationstrappen, de geuren die ze ruiken, en ja, ook de verontwaardiging en angsten waardoor ze kunnen worden overvallen. Dat alles vormt de stad.

Dit boeknummer van DW B wil de zintuiglijke rijkdom van Brussel verkennen.  

Het gezelschap is bont. Een Deense dichteres staat hier naast een Russischtalige filosoof, een Iraakse romanschrijver naast een Braziliaans essayist, enzovoort. Maar ook deze labels overstijgen ze. Wat de auteurs gemeen hebben is dat ze in Brussel wonen of hebben gewoond - sommigen enkele maanden, anderen jaren. Allemaal hebben ze leren leven met zowel de warme als absurde kanten van een plek die permanent onaf zal blijven. Ze hebben een weg gezocht tussen nieuwbouw en afbraak. Vaak hebben ze gewankeld tussen rusteloosheid en heimwee. Maar in elk geval hebben ze zich de complexe en superdiverse omgeving eigen gemaakt, en er daardoor hun stempel op gedrukt. Alleen al door er te zijn, hebben ze de stad veranderd ??? terwijl ondertussen de stad ook h??n veranderde.

Drie??ntwintig schrijvers leveren hier een bijdrage met po??zie, proza, essay of iets daar tussenin. Sommige namen zullen de lezers van DW B vertrouwd in de oren klinken. Anderen zijn bekend buiten de landsgrenzen en werken hier in anonimiteit; zij vinden op deze bladzijden voor het eerst een Nederlandstalig publiek.

Uiteraard streeft deze DW B geen enkele vorm van volledigheid na. De samensteller grabbelde willekeurig in de letteren van de stad. Het resultaat kon niet anders dan een snapshot zijn. Toch maakt ook zo???n toevallige momentopname duidelijk hoe veeltalig elke literaire vezel van deze stad wel is. In Brussel wordt niet alleen in het Frans, Nederlands, Arabisch en Engels geschreven, maar ook in het Sloveens, Pools, Turks, Russisch, Spaans, Portugees en zoveel andere talen. In dit nummer leest u de Nederlandse vertalingen. Grote dank aan alle literaire vertalers op wie we een beroep konden doen. Lezers die zelf in meerdere talen beslagen zijn kunnen online de originele teksten vinden.

Deze DW B kreeg de vorm van een ???anatomische??? atlas, maar dan wel een atlas die dient om te verdwalen. Met de teksten in de hand kunt u langs de plekken lopen die hier worden geportretteerd. Sommige zullen herkenbaar zijn, andere lijken meer op flarden uit een droom.

Een aantal herkenbare locaties zijn in elk geval weergegeven op de stadswandeling die ook deel uitmaakt van deze DW B. Dat onderdeel werd op ons verzoek bedacht en ontworpen door Brukselbinnenstebuiten, de Brusselse vzw die al jaren prachtige stadsverkenningen te voet, met het openbaar vervoer en op de fiets organiseert. In lengte van jaren kan deze DW B daarom dienen als literaire gids door Brussel.

Onze grote dank aan Brukselbinnenstebuiten en de andere partners van dit project. PEN Vlaanderen bracht ons op het spoor van enkele naar Brussel gemigreerde schrijvers, waarvoor dank. Wij danken Muntpunt voor de promotie naar een breed lezerspubliek. Het internationaal literatuurhuis Passa Porta zijn we erkentelijk voor het organiseren van de presentatie met interviews en optredens op zondag 12 maart om 11 uur.

U hebt het intussen wel begrepen: deze DW B wil u niet alleen over de stad doen dromen, of u de stad anders laten lezen. We willen u ook Brussel insturen.

Kom, verlaat alles wat u dacht en laat u meenemen. Wie vreest de weg kwijt te geraken, kan houvast vinden bij de hier verzamelde teksten. Of bij de uitgestippelde wandeling. Of bij wat u zelf allemaal zult voelen als u uiteindelijk toch verdwaalt.

Peter Vermeersch, curator

Hugo Bousset, hoofdredacteur