Op een oude, holle en bijna volledig doorgerotte knotwilg zag ik, net onder de knot, op tot humus herleid wilgenhout, een jonge eik die bijna twee meter boven de grond wortel geschoten had en fier maar hopeloos tegen de buigzame, veel sneller groeiende wilgenscheuten vocht. Het eikje was bijna een meter groot, de wilgenscheuten bereikten twee tot drie meter. Als de wilg binnenkort geknot wordt, valt te verwachten dat een boer of gemeentearbeider het leven van deze eik voorgoed vernietigt terwijl die gladde, zweepachtige wilgenscheuten er over enkele maanden al opnieuw zullen staan. Maar het zal een daad van genade zijn; ook als de wilg niet wordt geknot, heeft deze mooie, jonge eik geen overlevingskans. Ik vind geen beter beeld voor de utopie. Met blinde ijver, grote overtuiging en volkomen onbegrip voor de tragische onmogelijkheid van zijn streven, over het feit dat zijn geboortegrond zijn mateloze groeidrang nooit zal kunnen dragen, reikt deze sterkste en geliefdste van alle bomen naar de zon en het duizendjarige leven.

En wat is dat duizendjarige leven? Niet erg veel. Een fractie van een fractie tijd. Het leven van een eik, het halve leven van een taxus, een vierde van het leven van een sequoia. Tegenwoordig proberen ondernemende types die besloten hebben dat ze bezig zijn met de belangrijkste menselijke onderneming ooit het vervelende probleem van de sterfelijkheid op te lossen. Met nanobots in de bloedbanen, met artifici??le superintelligentie, met een verdere versmelting van mens en machine, door constant opruimwerk op het niveau van de cel ... We zullen het verouderingsproces stoppen, stellen ze, en we bereiken vervolgens de eeuwige jeugd.

Het is niet eens ondenkbaar ??? weinig is ondenkbaar ??? dat dit streven slaagt.

Maar wat wil men dan met die onsterfelijkheid? En hoeveel wil men ervan?

Duizend jaar? Een boom. Honderdduizend jaar? IJs op Groenland, niet eens heel diep. Een miljoen jaar? Sommige meren en rivieren. Een miljard jaar? Een jonge ster. Ook meren en rivieren verdwijnen. Ook een ster sterft. Waarschijnlijk sterft ook een heelal. Tijd vergaat nu eenmaal. Op een dag houdt onsterfelijkheid op. Eeuwige jeugd stopt binnenkort.

Het vervolg van deze tekst lees je in de papieren versie van DW B 2016 1.