Op deze pagina's is het archief van DW B terug te vinden. Voor de actuele website ga naar: http://www.dwb.be

Het medium glimlach

Verschenen in: Het portret!

Een paar jaar geleden, het was ergens eind maart, kwamen J.R. en ik bij het kantoor aan op de fiets. Hij had een map met tekenpapier bij zich en ik een ultraplatte reisschrijfmachine uit 1959. In het uit glas en staal opgetrokken gebouw hadden we een afspraak met de 23-jarige A.M., een uit Roemeni?? afkomstige jonge vrouw en een supertalent op het gebied van branding en PR. Dat was ons tenminste verteld en omdat het boeiend klonk waren we erop afgegaan. Voor een boek met kunstenaarsbijdragen over de Zuidas (een zakenwijk in Amsterdam) zouden we een reeks portretten maken. We waren al bij een zestigjarige Nederlandse bankier geweest, bij een veertigjarige manager van een Indiaas consultancy bedrijf en bij de dertigjarige vrouw die dienst had als filiaalmanager van het zelfbedieningshotel in een van de torens langs de snelweg. 

        Onze aanpak was steeds dezelfde: we kwamen binnen en kondigden aan dat we ongeveer veertig minuten nodig zouden hebben. Daarna legde ik de tas met de Groma Kolibri op tafel en opende die. J. deed hetzelfde met zijn tekenmap en zocht zijn potloden bij elkaar. Terwijl hij alvast de contouren van het vertrek en het uitzicht vanuit de werkruimte begon te tekenen, draaide ik twee stukken papier met een carbonvel ertussen in de schrijfmachine. Daarna stelde ik vragen, die varieerden van vreemd tot belachelijk. Zoals: bent u goed bevriend met een dier? Had u een leuke kleuterjuf en herinnert u zich haar? Is er een echt of denkbeeldig eiland waar u bijzondere gevoelens voor koestert? Heeft God een opvatting over geld en zo ja, wat zou die volgens u kunnen zijn? Kent u niet-culinaire toepassingen van olijfolie?

        Vooral omdat ik de vragen serieus bracht en gretig doorvroeg, riepen ze verbazing en lacherigheid op. De geportretteerden lieten hun beroepspose wat varen en gingen persoonlijker praten. Dat gaf mij alle gelegenheid hun lichaamstaal te bestuderen, op variaties in timbre en taalgebruik te letten en kleding, parfum, rondslingerend leesmateriaal en andere details uit de werkomgeving in me op te nemen. Aantekeningen maakte ik niet. Ik luisterde, knikte, zat op het vinkentouw. De spanning liep op. Na een kwartier, twintig minuten begon ik te typen en zweeg. J. nam het gesprek over, om een ongemakkelijke stilte te voorkomen, onderwijl de situatie waarin we ons bevonden en het verloop van het bezoek vastleggend in zijn tekening. Als het A4 in de schrijfmachine vol was, overhandigde ik ons model het origineel, stopte de doorslag in mijn zak en, als ook J. alles had opgeborgen, namen we afscheid.

 

 

 

Het vervolg van deze tekst lees je in de papieren versie van DW B 2015 2.