Op deze pagina's is het archief van DW B terug te vinden. Voor de actuele website ga naar: http://www.dwb.be

Stuurloze kroniek. Over Massa van Joost Vandecasteele

Verschenen in: De lente
Auteur: Hans Demeyer
Joost Vandecasteele, Massa, De Bezige Bij, Antwerpen, 2012.
Download deze tekst in pdf:

Massa, de derde roman van Joost Vandecasteele, is even stuurloos als de wereld die hij beschrijft. ???In deze periode is onze enige zekerheid het besef dat het nooit meer kan zijn als vroeger???, klinkt het. Massa presenteert ons een wereld die sterk op de onze lijkt, maar waarin de bestaande tendensen van virtuele en economische wildgroei zich nog verder hebben doorgezet. Vandecasteele verbeeldt die tendensen met ontelbare voorbeelden. Zo is het internet niet langer de plaats waar de wereld zou kunnen samenkomen, maar is het tot ???The New Wasteland??? verworden, ???een plek voor onverschrokken pioniers en plunderaars. Waar elke ongewenste pop-up een computercrash kan veroorzaken???. Zo is ook de vertrouwde, maar nog weinig effectieve reclame vervangen door allerlei vormen van ???guerrillamarketing??? waardoor werkelijk alles in de openbare ruimte erop gericht is de mens te doen consumeren en die marketing nog meer een oorlogskarakter krijgt.
       
Daarnaast, of als gevolg daarvan, lijkt de apocalyps van onze huidige ???beschaving??? steeds nakende. ???DIT IS HOE HET EINDIGT???, is een graffitiboodschap die te lezen valt, al is het tegelijk volledig onduidelijk op welke manier het dan zou moeten eindigen, en nog onduidelijker is hoe het daarna verder zou moeten. Sowieso lijkt het moeilijk om wat dan ook te be??indigen: voortdurend breken er in het universum van Massa kleine en grote, zowel uit de actualiteit geplukte als fictieve revoluties uit die echter al te vaak ook opnieuw de kop ingedrukt worden. De wereld lijkt zo niet echt te veranderen; veeleer gaat alles steeds maar door in dezelfde apocalyptische tendens: ???En alles wordt alleen maar vreemder. En alles wordt alleen maar erger.???
       
Met die vaststelling opent het hoofdstuk ???Ondertussen ergens in China.??? Die onbestemdheid over de setting, waarin het chronologisch vertelde verhaal zich afspeelt, wordt naarmate de roman vordert steeds groter. Zijn de meeste hoofdstukken nog gesitueerd in politiek-economische belangrijke steden als Brussel, Hongkong, Los Angeles en Singapore, dan zijn de laatste drie hoofdstukken getiteld: ???Ondertussen ergens op aarde???, ???Ondertussen ergens anders???, ???Ondertussen ergens onbekend???. De stuurloosheid groeit en zo ook de onmacht tot overzicht en controle. En zonder die laatste lijkt enige individuele autonomie of daadkracht ??n zeker (een mogelijkheid tot) verzet of verandering zo goed als onmogelijk: ???Want hoe win je een oorlog als je niet weet wie de vijand is????

 

De volledige tekst lees je in de bijgevoegde pdf.