Op zondagavond kwam Hero terug van het schoolkamp. Zijn kleren stonken, het grote gezicht zag vaal van slaaptekort en de ruwe spons die zijn kapsel was, zat vol luis. Mevrouw Witlox dwong hem zijn hoofd met een giftige, medicinale shampoo te wassen en de neten met een luizenharp uit zijn haar te verwijderen. Uit de badkamer klonk een halfuur lang grof gevloek, want het spul beet in zijn ogen en de lange, scherpe tanden van de kam raakten verstrikt in het rossige negro??de haar met z???n kurkentrekkerachtige uitlopers. Heer Broed keerde met roodgewreven ogen terug naar de huiskamer bij zijn moeder en zus.
       ???Mocht een van jullie platjes hebben opgelopen ... d???r is nog een bodempie in de flacon.???
       Hij ging niet zitten, Heer van ons, maar meanderde in badjas tussen de meubels door, af en toe snuivend en voortdurend smakkende mondgeluidjes makend alsof hij de lucht ook wilde proeven.
        ???Wat loop je rond te snuffelen???? vroeg zijn moeder. ???Ga zitten. Ik krijg het heen-en-weer van jou.???
        ???Het is niet zozeer dat ik iets ruik ... in de zin van een raar luchie of zo ... maar keleretering hee, wat een tyfussfeertje hangt hier! Er is hier tijdens mijn afwezigheid iets grondig verpest, verkankerd, verteerd en vertyfust ... Je voelt het eerder dan je ???t ruikt. Je ruikt het eerder dan je ???t ziet ...???
        ???Je ruikt het dons op je eigen bovenlip???, zei Zora. ???Misschien zitten daar nog wat eitjes in.???
        ???Je ziet er bescheten uit, zusterlief. Waar is de lekkere roomsoes gebleven die ik hier twee weken terug heb achtergelaten? Ik zie een hoop bladerdeeg, maar zonder vulling, lijkt het wel ...???
        ???Zoor van ons heeft heel zwaar de griep gehad???, zei mevrouw Witlox. ???Pest ???r niet.???
        ???Het is wat???, zei Hero. ???Ik ben de straat nog niet uit of ze vallen bij bosjes. Dat stuk lamlendeling van een Mombarg heeft zeker geen enkele keer z???n smoel laten zien????
        ???Veel vaker dan me lief was???, zei zijn moeder. ???Vandaag voor ???t eerst in dagen niet. Wel zo rustig.???
        ???Ma-am???, deed Zora.
        ???Jullie kunnen me nog meer vertellen???, zei Hero, ???maar d???r is hier godsgruwelijk bonje geweest ... nog niet zo lang geleden ... Ik kan het bloed en de gal ruiken. Als m???n haren beginnen te splitten, worden het net voelsprieten??? ik kom dan alles op het spoor??? ik vergis me nooit.???
        ???Kan dat niet gewoon zittend???? vroeg mevrouw Witlox.

Het was een gok. Als Niertje op donderdag overleden was, zouden ze hem niet meteen op zaterdag al onder de grond hebben gestopt, zeker niet als er nog ... een sectie, zei Twan ... autopsie, stond er in de krant ... op het lijkje moest worden verricht. Op z???n vroegst maandag, dacht Zora, moest de begrafenis zijn, of wat ze ook met het lichaampje van dat onbestorven weesje van plan waren. Na de onheilstirades van het aangebrande meneertje Mombarg durfde ze niet naar het ziekenhuis te bellen om ernaar te informeren.
       Zora was al anderhalve week niet naar school geweest, dus die maandag kon er ook nog wel bij. Ze miste Ulbine, met wie ze graag uren geklept had over wat er allemaal was gebeurd sinds ze elkaar eind oktober voor ???t laatst zagen. Ulbi was, behalve Twan en haar moeder, de enige die wist van haar zwangerschap. Over de bevalling en het lot van de baby kon ze nog niets weten. Bij haar thuis lazen ze Het Vrije Volk niet en ook verder keek Ul nooit in een krant, omdat ze dacht dat het slecht was voor haar huid. Bleef de mogelijkheid dat iemand haar op het signalement bij het doodsbericht over Niertje gewezen had en dat ze aan het combineren was geslagen, Ulbine, maar zover kwam het meestal niet bij haar ??? te vermoeiend en nog desastreuzer voor haar zachte velletje. Trouwens, wat voor dreigementen mocht Tonnis tegenover Ulbine wel niet hebben gebruikt om haar meer dan tien dagen lang te beletten haar hartsvriendin op te bellen?
       Zora stond heel vroeg op, die maandagmorgen. Haar moeder sliep nog. Ze schreef een kort briefje: Als er telefoon van school komt, zeg dan maar dat ik aan het uitzieken ben.
       De stoptrein naar Rotterdam Centraal puilde uit van de kustforensen. Een heel bijzondere soort. Hun natte goed rook anders dan dat van bijvoorbeeld Rotterdammers in de tram. Ziltig. Regen door de zeewind flink diep het confectieweefsel ingeblazen. Om zeven uur ???s morgens hing in de trein uit Hoek van Holland de lucht van verregende vakanties vroeger, toen Zora???s vader er nog bij was met zijn eeuwige hengelkoker en dobberkoffer.
       Al om acht uur was ze bij de poort van het Gemeentelijk Ziekenhuis. De slagboom stond open voor twee busjes van wasserij De Bondt, waarvan er een onmiddellijk na het lossen vertrok en het andere moest wachten tot het vuile goed was ingeladen. Eindelijk durfde Zora de portier aan te spreken.
        ???Kunt u mij ook het lijkenhuisje wijzen????
        ???Het mortuarium? Jazeker. Ziet u dat losstaande gebouwtje??? spits dak, grijze pannen? Daar is het. Bent u toevallig van de familie Cankrien????
        ???Eh??? nee.???
        ???Dan heb ik niets gezegd. De donkerblauwe deur. Graag gedaan.???
       Er lag een jonge vrouw opgebaard onder glas. Ze deed Zora denken aan de porseleinen balletdanseres op het dressoir van haar oma. Het haar te zwart, de lippen te rood. Het gezicht van de dode was geboetseerd uit marsepein van de bleekst denkbare teint oranje, net als de verstrengelde vingers, die rond de stelen van een flinke bos witte tulpen waren gevouwen ??? precies het bruidsboeket van tante Dinky, papa???s jongste zus.
       In een zijvertrek stonden enkele kisten naast elkaar, dicht al, van licht en donker hout. Een kastanjekleurige had weelderig versierde hengsels opzij. Toen Zora, omdat er toch verder niemand was, haar hoofd om de deur van de ruimte durfde te steken, zag ze tegen de muur twee witte kistjes op elkaar staan. Te groot, zo te zien, voor een pasgeboren baby, maar misschien was het gewoon de kleinste standaardmaat. Opeens drong het tot haar door dat ze, zonder erbij na te denken (maar misschien wilden haar handen haar verraden), precies dezelfde kleren had aangetrokken als waarin ze afgelopen donderdag hier was geweest. Het kon de portier niet ontgaan zijn. De veiligheidsmensen hoefden maar te wachten tot zij naar buiten kwam.
       Bijna een uur lang deed Zora net of ze ingehouden treurde om de vrouw onder glas. Ondertussen hield ze een oogje op de kisten in de zijkamer, waar al een keer een man in een stofjas met papieren was komen ritselen, mompelend achter zijn stompje sigaar.
       Rond kwart over negen ging de deur open en kwam er een statig geklede heer van middelbare leeftijd binnen met zijn hoed in de hand.
        ???U behoort tot de familie???? vroeg hij gespannen aan Zora, met een knik op de kist.
        ???Cankrien, bedoelt u???? Ze deed een stap achteruit.
        ???Cankrien, ja.???
        ???Nee, ik ben geen Cankrien. Ik wacht op iemand die hier moet zijn. Een nicht ... een vriendin eigenlijk ...???
       De man boog zich bijziende over de glasplaat. Zijn gezicht vertrok in een huilkramp. De kleurloze lippen, onverwacht nat en rood aan de binnenkant, bewogen zonder een geluid te maken. Hij richtte zich weer op, probeerde een gepast gebaar te maken (waarbij zijn hoed hem in de weg zat), liep bij de kist vandaan richting deur, bedacht zich en keerde terug. Uiteindelijk kwam hij niet verder dan met zijn hand een viertal vingerafdrukken op het glas stempelen. Hoofdschuddend ging hij weg, nu definitief, na een bloeddoorlopen blik op Zora. Zij kon elk moment worden gearresteerd.
       Om kwart voor tien zette de man in de stofjas, nog altijd sabbelend op z???n sigarenstomp, de dubbele deuren wijd open. Voor het mortuarium stond geen arrestantenwagen van de politie, maar een witte lijkauto. De marron kist, die ook glom als een opgewreven kastanje, werd door vier mannen in de laadruimte geschoven. Ze droegen geen kraaientenue, maar waren in hemdsmouwen, op de meehelpende chauffeur na, die een grijs pak droeg. Zora bleef met gevouwen handen in bidhouding naast de marsepeinen dode staan. Het licht van buiten viel overvloedig over de plaat, waarop de halve cirkel van vette vingers, als ze door haar oogharen keek, een gebitsafdruk van matglas leek te vormen.
       Toen de deuren weer dicht waren, liep Zora het zijvertrek binnen en knielde neer bij de opeengestapelde witte kistjes. Het kon haar niet langer schelen opgepakt te worden, maar dan zouden ze haar hier, bij het lijkje van Nier, weg moeten slepen ...
       Het bovenste doodkistje was niet puur wit. Er zat iets groenigs doorheen ???om het te breken???, zoals de schilder thuis het ooit had uitgedrukt ??? die vervolgens een scheut mint door de witte verf had gemengd. Het deksel, met opklimmend reli??f, was goud afgebiesd.
       Het kistje daaronder was van ruw hout, kalkwit geverfd, zonder enige versiering. Hierin lag Niertje. Zora maakte dat niet op uit de goedkope eenvoud ervan (ze hadden op het gemeentehuis net zo goed een ruimere greep in de kas kunnen doen), maar uit een gevoel van vertrouwdheid. Ja, kom, zeg ... tot anderhalve week terug had zij het kind maandenlang in haar eigen lijf met zich meegedragen ... zonder enige begeleiding, alles zelf opgeknapt, wat de intimiteit nog verhoogd had ... en daarna was de kleine nog een paar dagen door haar suf geknuffeld ... en dan zou zij niet voelen, door een dun wandje van spaanplaat heen, waar haar Niertje zich bevond? Koud en stijf, dat maakte niet uit: zij wist dat hij onderop lag, met een deel van de door haar gekochte kleertjes aan. In zijn mooie turkooizen trappelzak vulde hij het te ruime kistje toch nog helemaal op ... schoonheid tot in de dood ...
       Zora hoorde stemmen en vluchtte terug naar de dode vrouw. Bidden. Door de spleetjes van haar ogen zag ze dat het bovenste lijkkistje, het protserige, werd weggedragen ??? via een achterdeur. Nu voelde ze nog sterker dat Nier daar nog was, tussen de ruwhouten plankjes ... Ze ging er een kus opdrukken en bleef erbij op wacht staan. De politie maakte geen haast. Misschien waren ze eerst bij de jonge vader langs ... Met een beetje mazzel was Sjel Koppeschaar, de kinderstrooier, daar ook ...
       Toen ze opnieuw de dubbele deur hoorde opengaan, met een ijzeren pin krassend over de tegels, was het te laat om het zijvertrek uit te vluchten. Net zo???n chauffeur als daarstraks kwam binnen, met een formulier in de hand. Hij nam zijn pet af, klemde die onder de arm en klopte op het glas van een soort loge. De man met het stompje sigaar kwam tevoorschijn, ook met een vel papier in de hand.
        ???Daar staat ie???, zei hij.
        ??? ... overleden donderdag 8 november ...???, las de chauffeur hardop.
       De stofjas hurkte neer en trok een label van het kistje. ???Ja, dit is ???m. Neem maar mee. Weg is weg.???
       Geen van de twee schonk enige aandacht aan Zora, die bij een van de overgebleven kisten van volwassen model was gaan staan, in bidhouding maar weer. De chauffeur legde zijn pet op het kistje en droeg het in z???n eentje naar buiten, waar zijn wagen stond met de achterklep al open. Zora liep achter hem aan. Ze wachtte tot hij zijn bescheiden vracht mooi in het midden van de laadruimte had geplaatst. De man in de stofjas, nu zonder sigarenstomp, bracht twee bloemstukken na, een helemaal wit, het andere in rood en geel uitgevoerd.
        ???De ruikertjes, Ben. Mag ik de zakkies pokon houwen????
        ???Voor in de koffie zeker????
        ???Ik moet er nog van groeien.???
        ???Ja, hou maar, ouwe dief.???
       De chauffeur schikte de bloemen ter weerszijden van het doodkistje. De ander ging naar binnen en sloot de openslaande deuren.
        ???Meneer,??? zei Zora, ???wij hebben voor dat kindje ... mijn vriendinnen en ik, bedoel ik ... een inzameling gehouden ... en nu wilden wij zo graag weten waar het begraven wordt ...???
        ???Op Crooswijk, jongedame.???
       De bloemstukken konden van het ziekenhuis zijn ... van de gemeente ... misschien van de vinder en naamgever ...
        ???Ik zou zo graag ... Weet u of er iemand bij de begrafenis aanwezig is????
        ???Ja, ik ga het niet in m???n eentje doen. Een collega van de onderneming op z???n minst ... nog iemand van Crooswijk ... en dan moet ik nu eerst dat echtpaar in Kralingen ophalen.???
       De ingenieur en zijn vrouw natuurlijk. Nee, dat waren geen onverschillige mensen. Hoe ontzettend aardig.
        ???Mensen van het ziekenhuis misschien ... van de gemeente????
        ???Er zou een zustertje meegaan ... dat is al bij die lui in Kralingen ... Nou, jongedame, u wilt wel graag het fijne van alles weten, h??????
        ???Ik zou zo graag erbij zijn ... namens mijn vriendinnen ook ...???
        ???De voorzitster van de liefdadigheidsvereniging ... daar zullen ze zeker geen bezwaar tegen hebben ... Stap maar in.???
        ???Moeten die mensen uit Kralingen dan niet met u meerijden????
        ???Welnee. Er is een volgauto besteld. Kom maar lekker naast me zitten ...???
       Niertje achterin. De rit, in oostelijke richting dwars door Crooswijk, voelde als een triomftocht. Zie je wel, kleine schat, mama laat jou niet zonder haar naar je grafje gaan. Noordplein ... het Rotte over ... langs de herfstige Spiegelnisserkade ... De zon, net doorgekomen, scheen dof.
        ???Allemaal vergeten dichters hier???, zei de chauffeur, die in Kralingen de bordjes controleerde. ???Dr. Zamenhofstraat ... hier zal het wezen. De volgauto is er nog niet.???
       Hij stopte voor een huis waar drie mensen op het tuinpad stonden. Een man en twee vrouwen, van wie Zora er eentje herkende als zuster Kloprogge van de kraamafdeling. De verpleegster had haar kapje op. Verschrikkelijk attent van het Gemeentelijk om iemand te sturen door wie Niertje verzorgd was ... De ingenieur en zijn echtgenote waren jonger dan zij zich had voorgesteld. De man kon nog niet lang zijn afgestudeerd.
        ???Blijf maar zitten???, zei de chauffeur, uitstappend. ???Ik bereid ze wel voor. Ik ben in diplomatieke dienst geweest, moet je bedenken.???
       Hij wierp het portier dicht en stapte op het groepje mensen toe. Zora hoorde zijn stem, maar kon niet verstaan wat hij zei. De vrouwen keken in de richting van de auto, maar hun blikken bereikten haar niet: het glas zag er vanbuiten donkergrijs getint uit. Zora zag een zwarte auto op zich afkomen, die een ruime draai maakte en dicht achter de lijkwagen parkeerde. De chauffeur stapte uit, voegde zich bij zijn collega. Allebei hielden ze hun pet onder de bovenarm geklemd. Zo stonden ze met z???n vijven in het matte licht van een laagstaande zon en gaven elkaar gelijk over leven en dood. Zora voelde zich buitengesloten ... en zij was nog wel de moeder ...
       De twee chauffeurs begeleidden het gezelschap naar de volgauto ... hielden portieren open ... overlegden hoe naar de Algemene Begraafplaats te rijden ...
        ???Droevig???, zei de man naast haar, toen ze over de Boezemweg in noordelijke richting reden. ???De baby ... een jongetje ... was al met een hartafwijking geboren. Geen redden aan. Het stumpertje heeft krap twee weekies geleefd. De artsen hebben gedaan wat ze konden ... maar zo???n ding van een paar daagies oud ga je niet opereren ...???
        ???Hoe weet u dat de baby aan het hart is gestorven????
        ???Ik hoor het net van de ouders.???
        ???Ouders ...???
        ???Het echtpaar in de auto achter ons, dat zijn de vader en de moeder van het overleden jongetje ... Ik dacht dat u dat wel wist ...???
        ???Nee, sorry, meneer. Dit is een gruwelijke vergissing. Ik rij met het verkeerde kistje mee ...???
        ???Jongedame, dat kan ons allemaal overkomen. Geen paniek in een volle auto.???
        ???Kan het zijn dat er vanmorgen al eerder iemand van jullie een kistje met een jongetje erin heeft opgehaald ... bij het ziekenhuis, bedoel ik????
        ???Nou, ik weet toevallig ... Janus, een collega van me, die heeft een halfuur eerder dan ik een doosje maat 1, zoals wij dat noemen, opgehaald. Dat moest ook naar begraafplaats Crooswijk ... rechtstreeks, staat me bij.???
        ???Zonder bezoekers dus????
        ???Ho, jongedame, nu vraagt u me te veel. Zo???n wurm komt niet uit het niets vallen, dus je zou zeggen dat er altijd wel iemand bij de teraardebestelling aanwezig is. Ik zet u gewoon op Croos af ... de plechtigheid zal nog wel gaande zijn ...???
        ???Nou, bedankt voor het meerijden.??? Zora sprong de lijkwagen uit. Ze vermeed naar de volgauto te kijken, waarvan ze vanuit haar ooghoeken de portieren zag opengaan. Met snelle stappen liep ze op de aula af. Het grind, dat uit grote kiezels bestond, gleed onder haar voeten weg op een onderlaag van nat mos. Ze kwam steeds moeilijker vooruit.
       De aula was verlaten. Banken en bijgeschoven stoelen stonden er scheef bij. Rond de lege lijkbaar, duidelijk van kinderlijke afmetingen, lagen bloemblaadjes op het parket. Erachter stonden de hoge tuindeuren open naar het kerkhof. De gordijnen zwierden langzaam rond op de tocht, alsof ze met elkaar een wals uitvoerden.
       Ze zag mensen een bijgebouw van de aula binnengaan. Door het raam zag ze er nog meer, pratend in groepjes, met een kop koffie in de hand. Andere stonden langs de wand in een rij, wachtend om hun condoleances te kunnen overbrengen. Zora kreeg een vreemde gedachte. Iemand had de hele familie uitgenodigd op de begrafenis van Niertje, zowel die van Tonnis als van haar, tot de achternichten en -neven aan toe. Een soort surpriseparty, waar zij als laatste diende te arriveren. Als ze die deur doorging, zou de hele tent stilvallen en haar moeder zou snerpend roepen: ???Zoortje, waar bleef je nou????
       Gelukkig herkende ze geen enkel gezicht. Nee, deze bijeenkomst had niets met Niertje te maken.
       Op het pad tussen de voorste graven was een man met een zandgrijs gezicht onkruid weg aan het schoffelen. Zijn rug vormde in z???n geheel een bochel.
        ???Meneer, kunt u mij de kinderafdeling wijzen????
        ???Hier alsmaar rechtdoor. Bij het vierde, nee, het vijfde kruispunt linksaf. Er staat daar een grote treurwilg ... de takken hangen over het pad ... kan niet missen. Daar beginnen de kinderkruisjes.???
        ???Is daar vanmorgen een begrafenis geweest????
        ???O, wel meer dan een, mejuffer. Ik komt daar koud vandaan. Een graffie dichtgegooid.???
        ???Van een jongetje genaamd Reinier van Kralingen????
        ???Al sloeg u mij dood, mejuffer, ik heeft geen idee. Gewoon een graffie. Zonder blommen d???r bij. Een steen komt er ook niet ... dat is wel vaker bij die ukkies ... Ze hebben geeneens niet geleefd. Het zijn klare engeltjes.???
        ???Was het een wit kistje????
        ???Wit, dat zijn ze altijd. Ik heeft nooit niet anders meegemaakt. Ja, pimpelpaars ... jaren geleden ... dat waren hippies ...???
        ???Dank u wel.???
        ???Och, mejuffer, wij geven alle inlichtingen.??? Hij wipte met zijn schoffel een stuk baksteen uit de grond ??? een hoekscherf ...
       De kinderafdeling van het kerkhof was uitgestrekter en doolhofachtiger dan zij verwacht had. Er draalden wat vrouwen bij een vers grafje. Ze schikten de slordig neergelegde bloemen heel secuur rond de open rechthoek. Toen ze eindelijk opgehoepeld waren, durfde Zora in de kuil te kijken. Een wit kistje, inderdaad, dat was nog net te zien ??? maar door de kluiten bruinrood zand op het deksel viel niet uit te maken of door de lak iets groenigs zweemde. Hoe het ook allemaal zat, dit grafje kon niet van Nier zijn. Aan de platgestampte aarde te zien, de hakafdrukken in het gras, moest het gezelschap uit de aula hier kortgeleden nog gestaan hebben.
       Een kindergraf dat net was gedicht, kon Zora in de gauwigheid nergens vinden. Zij zou later wel eens teruggaan. Als er geen steen kwam, ook niet van de gemeente, dan zou op den duur toch zeker een bordje met een nummer of zo de plaats van de stoffelijke resten aangeven. Zelfs de bomen en planten droegen hier een kaartje met hun Latijnse naam ... als de verzamelde flora op een vegetatief congres ...

Van een afstand volgde Zora de begrafenis van het jongetje met de hartafwijking. Zij stond achter een haag waar net overheen te kijken viel, als de dikke boomtak onder haar voeten het tenminste hield: zij voelde het rotte hout onder haar hakken verkruimelen. Zuster Kloprogge, die zou ze na afloop wel even apart willen nemen. Waarom ze hier was, die partijdige pleeg, en niet op de begrafenis van Reinier van Kralingen ... Wilde er zeker haar handen niet aan vuil maken ... Misschien werden hier op Crooswijk vondelingen buiten de omheining begraven ... in vervuilde aarde ... net als Dicky de Zelfmoorder, hun buurman vroeger in de Afrikaanderbuurt ... Moet je dat schijnheilige monster nou ???s zien, met d???r krokodillentranen ... ik zou haar die gemaakt droevige ogen wel uit die harde kop willen krabben ... ???k mag lijen da???k ???t straks doe ...

Zonder veel hoop liep Zora nog een keer kriskras over de kinderafdeling. Zij kwam aangeharkte plekken tegen zonder steen of kruis, maar die waren zichtbaar niet van vandaag of eergisteren. Er was al menige regenbui overheen gespoeld. Zij besloot zichzelf niet gek te maken door een mogelijke volgende kinderbegrafenis af te wachten en slenterde naar de uitgang, hondsmoe alweer ... op een haar na kapot ...
       Zuster Kloprogge moest zich achter een zuil van de poort verborgen hebben gehouden, want opeens stond ze voor Zora, toen die het kerkhof wilde verlaten.
        ???Zeg, meisje ... heb jij afgelopen donderdag een tas met babyspullen afgegeven op de kraam van het Gemeentelijk????
        ???Ik geef nooit iets af.???
        ???Jawel, jij hebt daar voor de deur staan posten, terwijl ik met die journalist in gesprek was.???
        ???Dat kan ik nooit geweest zijn.???
        ???Ik begrijp wel waarom je hier bent, meisje ...???
        ???Dan snapt u meer dan ik, zuster. Ik zou het echt niet weten ... zomaar ... We leven in een vrij land.???
        ???Die verslaggever van Het Vrije Volk heeft jouw signalement heel precies aan ons doorgegeven ... en aan de politie ... Je hebt dezelfde kleren aan als toen.???
        ???Wat, deze plunje? Heb ik in geen jaar gedragen.???
        ???Zeg eens, meisje ... ik zal het verder voor me houden, maar ... ben jij de moeder van het vondelingetje????
        ???Moeder, ik? Ben je wel goed snik, mens? Lamenielache ... ik ben vijftien ...???
        ???Onderschat me niet, meisje. Ik herken jou niet alleen, ik ken jou ook ... jouw type ... door en door ... Ik vergis me niet.???
        ???U verbeeldt zich nogal wat voor een ziekenhuishulp.???
        ???Ik ben jarenlang vroedvrouw geweest, gespecialiseerd in jonge tot zeer jonge moedertjes ... tot zwangere kinderen van twaalf aan toe ... Die vereisen een bijzondere aanpak. Op ???t laatst kon ik er niet meer tegen ... ik ben een poos overspannen geweest en toen de kraamverpleging ingegaan. Vertel mij niets over piepjonge moedertjes. Ik herken een vijftienjarige die net bevallen is op kilometers afstand. Ook als ze een te wijde kabeltrui draagt ... Nee, verschiet maar niet van kleur ... ik zal je heus niet aangeven, al moet ik er nachten van wakker liggen ...???
        ???Misschien moet ik u dan aangeven, zuster, wegens het achterhouden van informatie ...???
        ???Ik begrijp je boosheid, meisje. Ik heb de ellende gezien bij tieners zoals jij ... de radeloosheid ... Ik werkte vaak illegaal, tussen de reguliere bevallingen door. Het is meer dan eens gebeurd dat ik na de geboorte ging kijken hoe het er met de kleine voorstond en dat ik geen baby meer aantrof ... die was dan door het moedertje zelf in een boodschappenmand voor de deur van een villa neergezet ... in Kralingen vaak ... Toen heb ik leren zwijgen. De kleine Reinier was mijn eerste vondeling aan de andere kant van het proces, zo te zeggen ... Ik ging meteen in de fout. Het zal de onwennigheid geweest zijn. Niet dat ik nou pertinent verkeerd geciteerd ben ... maar mijn uitspraken zijn wel verdraaid ... over die gevolgen van onderkoeling en zo ... Daar kwam bij dat ik zelf onzorgvuldig was ingelicht. Gelukkig heb ik kunnen rectificeren ...???
        ???Waar is Niertje nu????
        ???Noem je ???m zo ... Niertje????
        ???Ja. Wat hebben jullie met hem gedaan????
        ???Dat mag ik niet zeggen.???
        ???Waarom niet? U heeft al zoveel gezegd ...???
        ???Ja, maar dat krijg je niet uit me, meisje.???
        ???En als ik hem dan ???s een bloemetje wil brengen ... en een speeltje of zo ... een beertje ... Ik heb toch op z???n minst het recht te weten waar jullie ???m heengebracht hebben????
        ???O, nee, in geen geval. Door je kind te vondeling te leggen ...???
        ???Heb ik niet gedaan.???
        ???Maar het is wel met jouw toestemming gebeurd ...???
        ???Ja ... of eigenlijk, nee ...???
        ???Op z???n minst met je medeweten ...???
        ???Ja.???
        ???Goed, dan heb je er dus min of meer vrijwillig afstand van gedaan. Gemeld bij de politie heb je je ook niet ... Ik zie niet in wat jou dan nu het recht zou geven naar het kind op zoek te gaan.???
        ???Ik hoef alleen maar de plek te weten. Meer vraag ik niet.???
        ???Je vraagt het onmogelijke, meisje.???
       Zuster Kloprogge draaide zich om. De uniformrok gaf haar pezige benen genoeg ruimte om met grote passen naar de volgauto te lopen, die aldoor voor de poort had gestaan. Misschien stond de verpleegster vanmiddag nog een kinderbegrafenis te wachten. Het kon ook zijn dat dit al haar tweede van die ochtend was geweest.
       Zora keek de auto na, en begon toen langzaam in de richting van de bushalte te lopen. De zon had bijna z???n hoogste punt bereikt, maar stond nog altijd zo laag dat Zora haar schaduw langgerekt en vaal met zich mee zag schuiven. De 38 wachtte haar met open deuren op.


Uit: De vondeling, een deel van de romancyclus Homo duplex.