Oktober 2007. Honderdvijfentwintig dagen na de laatste verkiezingen hebben wij nog steeds geen regering. Een enkeling wil, al was het maar vanwege een vaag ritueel belang, nog wel eens een streefdatum naar voren schuiven. Zou het bijvoorbeeld niet mooi zijn indien wij een nieuwe regering aan de vorst kunnen voorstellen op 15 november, de dag van de Belgische dynastie? In Brussel en Walloni?? hangen al maanden Belgische vlaggen aan de ramen, in Vlaanderen nauwelijks. Allicht beschouwen flaminganten dit als een teken van onverschilligheid ten opzichte van het voortbestaan van de Belgische staat. Wie weet is het gewoon algemene onverschilligheid en kan Belgi?? noch Vlaanderen op enig echt enthousiasme rekenen bij het voetvolk. Van bij het begin werd het zo geroemde Belgische ???surrealisme??? gebruikt om de crisis rond de regeringsvorming te duiden, als een versleten pleister op een vergeten wonde. Wij lachen graag met onszelf, zeker als we menen dat we in het buitenland worden uitgelachen. Wanneer de publiekstribune leeg blijkt en de buitenlandse cameraploegen een andere opdracht hebben gekregen, blijft er een lach weerklinken vanuit de coulissen tot in de kleedkamers, en wordt die lach buiten voortgezet met de pancake nog op het gelaat. Deze negentiende-eeuwse bufferzone, deze lap grond van Noordzee tot Ardennen, is nog steeds niet uit het laboratorium. Hier heerst de avant-garde, hier vindt men de zwarte doos van Europa, bedolven onder het beton van het Brusselse Schumanplein. Hier wordt het woord ???wij??? begeleid door een knipoog of een schouderophalen, duizenden kilometers verder is het een kwestie van leven of dood. Hier heerst het doen alsof, ook al lijken de spoken uit het verleden niet tot rust te komen. Binnenskamers kan hier een zin ironisch beginnen en eindigen op iets bitters. Vanwege wat? The tears of a clown?
       Het weekend blijkt zonnig. In de krant staat een foto van mensen die aan een van de oevers van de Schelde een barbecuefeest voorbereiden. De najaarszon laat de schaduwen van de bomen over heel de tuin uitlopen.  Al Gore heeft zonet de Nobelprijs voor de Vrede gekregen vanwege zijn inspanningen om wereldwijd de klimaatopwarming onder de aandacht te brengen.
       Onder deze gecursiveerde woorden begint de vakantie van 1976. Vlaamse gezinnen hebben zich verzameld op een Spaanse berg. Elk gezin heeft een villa gehuurd, maar overdag ontmoeten ze elkaar rond het gemeenschappelijke zwembad, met whisky-cola als brandstof.


???We hebben altijd verraders onder ons moeten dulden.???
       ???Papa! Papa!???
       Mijn rood verbrande zoon wuift samenzweerderig naar me aan de rand van het zwembad. Iedereen onder de parasol kijkt naar hem en dan naar mij, niemand nog naar Flor Verbeke die zonet, op vraag van Fred, het woord heeft genomen. Flor kijkt naar mij en nipt dan rustig van zijn whisky-cola met de zekerheid dat het woord ???verraders??? genoeg zal nagalmen.
???Een meikever met twee wapenarmen, papa! Kom vlug!???
       Fred giechelt: ???Zie dat hij u niet aanvalt, Donald jong.???
       Katriens ogen: ???Doe iets.???
       Ik sta op. De tuinstoel kraakt. Mijn zoon wijst naar de kever.
       ???Dat is een vliegend hert???, zeg ik. 
       ???Ik ga die meenemen naar huis???, fluistert mijn zoon, ???en dan laat ik hem vechten tegen al die kevers van ons.???
       Ik haal mijn luciferdoosje uit mijn broekzak en neem er de drie resterende lucifers uit.
       ???Hier,??? fluister ik terug, ???stop hem hierin.??? De zon steekt.
       ???Wilt gij me niet helpen, papa? Ik heb een beetje schrik. Alstublieft????
       ???Georges,??? roept Fred, ???kom terug maat, want de Flor zit op hete kolen!???
       Ik laat mijn zoon achter met het doosje en zijn krijgerkever.
       ???Komaan Flor,??? zegt Fred met een twinkeling in zijn ogen, ???ge waart bezig over verraders. En onder ons dan nog wel.??? Hij kijkt rond voor een glimlach hier en daar. Guido knipoogt. Fred knipoogt terug. Guido blijft knipogen. Fred negeert hem.
       Flor wacht tot ik opnieuw neerzit. Ik voel een rilling van ergernis over mijn lijf lopen. Flor schraapt zijn keel: ???Vergelijk het met een voli??re en met daarin vogels van diverse pluimage die samen zitten in een kooi die ???volk??? heet.???
       ???Schoon beeld.??? Iedereen kijkt naar Lore. Maar zij heeft haar blik alweer gericht op het blauw van het zwembad. Zou die kleur haar bevallen? Of bevalt haar niets? Ze liet voorheen al weten dat deze berg een ???schoon decor??? is. Ziet ze zichzelf in de eerste plaats paraderen, omgeven door kleuren die haar teint het beste doen uitkomen, waarin zij primeert, de aandacht trekt, de hoofdrol opeist zonder zich ooit te moeten vermoeien over plot, actie of dialoog? Ik kijk naar haar ranke, perfect bruine benen. Ongetwijfeld.
       ???Wij hebben die kooi niet geschapen. Het is niet onze schuld. Maar we erkennen de kooi en we moeten als democraten ook erkennen dat niet alle vogels in die kooi hetzelfde lied zingen als het onze.???
       Flor heeft ooit iets gepubliceerd over heemkunde en had mij verzocht om zijn essay te verluchten met een paar pentekeningen van olielampen en weefgetouwen. Uiteindelijk, na lang en vergeefs wachten, zijn het foto???s geworden. Slecht afgedrukt met de raster duidelijk zichtbaar. Mijn gebroken woord heeft hij me nooit vergeven.
       ???Zie ons hier zitten,??? lacht Fred, ???opgesloten in een kooi aan de Costa Brava!??? Gegrinnik.
       Guido roept: ???En ik ben al zeker gene democraat. Niks dan last met al die democraters.???
       Fred: ???Maar doe voort, Flor, doe voort. Ik en samen met mij iedereen wil weten hoe we uit die kooi moeten geraken.???
       ???Ik beschouw die kooi juist als een voordeel, Fred. We zijn geboren als volk en de staat heeft van ons geboorterecht een kooi gemaakt. In een normaal functionerend staatsbestel zou ons geboorterecht tot ontwikkeling zijn gekomen zonder dat iemand daar moeilijk over had gedaan. Maar het is anders gelopen. In de staat waarin wij leven is ons geboorterecht een gevang. We erkennen deze geschiedenis en het is onze taak dat we die aan onze kinderen doorgeven. Zolang deze geschiedenis blijft leven, zal deze kooi zichtbaar blijven. Samen opgesloten, maar samen thuis. Dit samenzijn sluit echter niet uit dat we in de eerste plaats waakzaam moeten blijven voor sommigen die ons lot delen in plaats van onze pijlen te verkwanselen door ze te richten op hen die ons in de kooi willen houden. Mijn ervaring leert mij dat sommigen onder ons onze grootste vijand zijn.???
       Flor kijkt rond. Slaat het in, slaat het niet in? Het slaat in.


Lees meer in In de kruipruimte van de literatuur